Ticaret Bakanlığı Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği
Genel Müdürlüğü, “PAAMK - Fatura/Menşe Beyanları” konulu bir yazı yayınladı.
Yazıda, Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğüne intikal eden çeşitli başvurulardan, Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi, Batı Balkan Menşe Kümülasyon Sistemi ve Bölgesel Konvansiyon (hepsi bundan sonra "PAAMK" olarak anılacak.) kapsamında kullanılan fatura/menşe beyanlarının (aynı zamanda EUR.MED fatura/menşe beyanlarının) kontrol edilmesine ilişkin olarak gümrük idarelerinde farklı uygulamaların bulunduğunun anlaşıldığı, tereddüt yaşandığı görülen hususlarda Genel Müdürlük değerlendirmelerine yer verildiği belirtildi:
1. Beyanın orijinal olmayan fatura üzerinde yapılması:
- Gümrükler Genel Müdürlüğünün 2016/12 sayılı Genelgesinin "İthalatta (serbest dolaşıma giriş, geçici ithalat, dâhilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme rejimlerinde) gümrük idaresine ibraz edilecek yurtdışında düzenlenmiş faturalarda, Yönetmeliğin 115 inci maddesinde yer alan bilgilerin bulunması yeterli olup imza, kaşe gibi ulusal mevzuatımızın gerektirdiği unsurlar aranmamaktadır; bu nedenle söz konusu faturalarda, asıl/örnek ayrımı bulunmamakta olup, üretildiği araçtan (yazıcı, belgegeçer vb.) bağımsız olarak üzerinde gerekli unsurları bulunduran okunaklı faturaların kabul edilmesi gerekmektedir." Hükmü çerçevesinde işlem tesis edilmesi gerektiği aktarıldı.
2. Fatura/menşe beyanlarında ıslak imza aranması:
- PAAMK kapsamındaki fatura/menşe beyanları, ülkemizin de taraf olduğu Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon'un Lahika-I'inin 21 inci ve 22 nci maddeleri uyarınca düzenlenmektedir. Söz konusu hükümler, Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) ile ulusal mevzuatımıza aktarılmıştır. Anılan Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin birinci fıkrası ile beşinci ilâ yedinci fıkralarında; "(1) Menşe beyanı veya EUR-MED menşe beyanı 39 uncu madde çerçevesinde bir onaylanmış ihracatçı tarafından veya toplam kıymeti 6000 Euro'yu geçmeyen menşeli ürünler ihtiva eden bir veya daha fazla kaptan müteşekkil bir sevkiyat için herhangi bir ihracatçı tarafından hazırlanabilir. (5) Menşe beyanı veya EUR-MED menşe beyanında bulunan ihracatçı, söz konusu ürünün menşe statüsü ile bu Yönetmeliğin diğer hükümlerinin yerine getirilmiş olduğunu kanıtlayan ilgili tüm belgeleri, ihracatçı ülkenin gümrük idarelerinin talebi üzerine herhangi bir anda ibraz etmeye hazırlıklı olur. (6) Menşe beyanı veya EUR-MED menşe beyanı ihracatçı tarafından, Ek IV(a) ve Ek IV(b)'de metni yer alan, Anlaşmada aynı ekte belirtilen dillerden birinde ve ihracatçı ülkenin ulusal mevzuatıyla uyumlu olan beyanın, fatura, çeki listesi veya herhangi bir ticari belge üzerine daktilo edilmesi, ıstampa ile damgalanması veya basılması suretiyle hazırlanır. Beyan el yazısı ile de yapılabilir; bu takdirde, mürekkeple ve matbaa harfleriyle yazılır. (7) Menşe beyanı veya EUR-MED menşe beyanı, ihracatçının kendi el yazısı ile atacağı orijinal imzasını ihtiva eder. Ancak 39 uncu madde çerçevesinde onaylanmış ihracatçıdan, kendi adıyla hazırlanmış herhangi bir menşe beyanı veya EUR-MED menşe beyanını kendi el yazısıyla imzalanmış addedilerek tüm sorumluluğu üzerine aldığına dair yazılı bir taahhütnameyi ihracatçı ülkenin gümrük idarelerine vermiş olması koşuluyla, böyle bir beyanı imzalama şartı aranmaz." Denildiği iletildi.
- Madde hükmünde yer alan "taahhütname"nin ihracatçı tarafından ihracatçı ülke gümrük idaresine verilen, söz konusu ihracatçıya "onaylanmış ihracatçı" yetkisi verilmesiyle ilgili bir iç prosedürden ibaret olduğu ifade edildi. Türkiye’deki uygulamaya benzer bir şekilde, diğer taraf ülkelerde de onaylanmış ihracatçı yetki numarasını haiz kişiler beyana ilişkin doğabilecek tüm sorumluluğu üstlendiklerinden onaylanmış ihracatçılarca düzenlenen fatura/menşe beyanlarında ıslak imza şartının aranmaması gerektiği belritldi. Keza, Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 53 üncü maddesinin ikinci fıkrasında; "Fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı gümrük idaresince vize işlemine tabi olmadığından gerek şekil şartları gerekse içerdiği bilgi bakımından söz konusu belgelerin usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği hususlarından doğrudan doğruya eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleyebilme iznine sahip ilgili kişiler sorumludur." Denildiği aktarıldı.
- Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer aldığı şekilde, 6.000 Avro'yu aşmayan sevkiyatlar için onaylanmış ihracatçı yetkisi bulunmayan ihracatçılar tarafından düzenlenen fatura beyanlarında ıslak imza aranması gerektiği vurgulandı.
3. İhracatçı ülkeden "taahhütname"nin istenmesi ve sonradan kontrol:
- Söz konusu taahhütnamenin ihracatçı ülkeden istenmesinin uygun görülmediği bildirildi. Onaylanmış ihracatçılarca düzenlenen menşe/fatura beyanlarının her seferinde sonradan kontrole gönderilmemesi gerektiğinin ise izahtan vareste olduğu ifade edildi.
- Model yetki numaraları aracılığıyla ithalat esnasında kontrol gerçekleştirilebilecek olup, PAAMK kapsamında fatura/menşe beyanlarının sonradan kontrolü hususunda henüz diğer menşe ve dolaşım belgelerinden farklı bir mevzuat veya sistem bulunmadığı belirtildi.
4. Fatura/menşe beyanı metni:
- PAAMK kapsamında kullanılan menşe/fatura beyanı metninin, 2.9.2013 tarihli ve 2013/5414 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ekinde yer alan Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon'un Lahika-I'inin Ek-IVa ve Ek-IVb'sinde gösterildiği şekilde düzenlenmesi gerektiği vurgulandı.
- Biçimsel açıdan mevzuata uygun olmayan menşe/fatura beyanları, Yönetmeliğin "Farklılıklar ve şekli hatalar" başlıklı 36 ncı maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, teknik nedenle reddedileceği aktarıldı. Bu türden belgelerin ayrıca sonradan kontrol talebine konu edilmesine gerek bulunmadığı iletildi.
- Teknik nedenle reddedilen belgelere ilişkin Yönetmeliğin 28 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "… eşyaya ilgili Anlaşma kapsamında tercihli rejim uygulanmaz ve kanuni vergi nispetleri üzerinden tahakkuk yapılarak vergiler tahsil edilir. Bu durumda, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 234 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uygulanmaz." hususu uyarınca işlem yapılacağı bildirildi.
İlgili yazı için tıklayınız.