Özbekistan İstatistik
Kurumu, Özbekistan'ın Ocak-Aralık 2022 dönemi dış ticaret hacmine ilişkin rapor
yayınladı.
Raporlama döneminde ülkenin dış ticaret hacminin 50 milyar dolara ulaştığı kaydediliyor. Bunda ihracat hacmi 19,3 milyar dolar, ithalat hacmi ise 30,7 milyar doları teşkil etti. Geçen yılın aynı dönemine göre ihracat hacmi yüzde 15,9, ithalat hacmi ise yüzde 20,4 arttı. Dış ticaretin negatif dengesi ise 11,4 milyar doları oluşturdu.
Pandemi krizi ve uluslararası piyasalardaki durumun kötüleşmesine karşın, hükümetin bir dizi gıda ürününün Özbekistan topraklarına ithalatının önündeki engelleri kaldırması, ithalat hacmindeki önemli artışta etkili oldu.
2022'de Özbekistan'ın Çin ve Rusya'ya bağımlılığı daha da arttı. Rusya ile Özbekistan arasındaki ticaret hacmi 9,3 milyar dolara ulaşarak bu konuda Çin'i geride bıraktı. Her iki ülkenin de toplam dış ticaret hacmi içindeki payı yüzde 36,4'e ulaştı. Bu gösterge 2021 sonunda yüzde 35,6, 2020 sonunda yüzde 33,2 idi.
Geçen yıl dış ticaret hacminin görece önemli payı Rusya (yüzde 18,6), Çin (yüzde 17,8), Kazakistan (yüzde 9,2), Türkiye (yüzde 6,4), Kore (yüzde 4,7), Kırgızistan (yüzde 2,5) ve Almanya (yüzde 2,3) ile kaydedildi.
Dış ekonomik faaliyet açısından, 20 büyük ortak ülkeden sadece üçü - Afganistan, Kırgızistan ve Tacikistan ile pozitif dış ticaret dengesi gözlendi. Kalan 17 ülke ile pasif dış ticaret dengesi devam ediyor.
Özbekistan'ın 2022 yılındaki ihracatında yüksek paya sahip ilk 10 ortak ülke:
- Rusya - 3 milyar;
- Çin - 2,5 milyar;
- Türkiye - 1,5 milyar;
- Kazakistan - 1,38 milyar;
- Kırgızistan - 980 milyon;
- Afganistan - 750 milyon;
- Tacikistan - 520 milyon;
- Türkmenistan - 195 milyon;
- İran - 140 milyon;
- Polonya - 132 milyon dolar.
Özbekistan'ın ithalatında yüksek paya sahip ilk 10 ortak ülke:
- Çin - 6,4 milyar;
- Rusya - 6,2 milyar;
- Kazakistan - 3,2 milyar;
- Kore - 2,3 milyar;
- Türkiye - 1,7 milyar;
- Almanya - 1 milyar;
- Türkmenistan - 731 milyon;
- Hindistan - 655 milyon;
- Brezilya - 553 milyon;
- Beyaz Rusya - 409 milyon dolar.
Altın ihracatı
Raporlama döneminde 4,1 milyar dolarlık altın ihraç edildi. Özbekistan Merkez Bankası, dünya piyasasında altın fiyatlarının düşmesi fonunda Mart-Ekim döneminde kıymetli maden ihraç etmedi. Karşılaştırma için 2021'de 4,1 milyar dolar, 2020'de 5,8 milyar dolar ve 2019'da 4,9 milyar dolar değerinde altın satıldı. Altın ihracatına ilişkin istatistikler detaylı olmamakla birlikte geçen yıl altın satışından önceki yıllara göre daha az gelir elde edildiği görüldü. Toplam ihracatta altının payı da yüzde 21,3'e geriledi (2021'in aynı döneminde yüzde 24,7).
Gaz ve petrol satışları arttı, elektrik ihracatı azaldı
Resmi istatistiklere göre Ocak-Aralık 2022 döneminde 911 milyon dolar değerinde doğal veya suni gaz ihraç edildi. Bu gösterge geçen yıla göre yüzde 25,9 daha fazla. Ayrıca 168,1 milyon dolar değerinde petrol ve petrol ürünleri de satıldı. Bu gösterge de 2021'den 2,1 kat daha fazla. Öte yandan raporlama döneminde 76,8 milyon dolarlık elektrik satışı gerçekleşirken, ihracat hacmi yüzde 30,2 azaldı. Ayrıca raporlama döneminde 356 milyon dolar değerinde otomobil ihraç edildi.
Geçen yıl 1,14 milyar dolar değerinde 1 milyon 743,7 bin tondan fazla meyve ve sebze ihraç edildi. Bu gösterge, 2021'in ilgili dönemine göre yüzde 18,5 daha fazla olarak gerçekleşti.
2022 yıl sonu itibarıyla makine ve ulaşım ekipmanları ithalatı hacmi yüzde 16,9 artarak 9,64 milyar doları, toplam ithalat içindeki payı ise yüzde 31,4'ü (2021'de - yüzde 32,4) teşkil etti.
Ayrıca, geçen yıl 1,27 milyar dolar değerinde petrol ve petrol ürünleri (artış - yüzde 9,8), 282 milyon dolar değerinde gaz (artış - yüzde 82,5), elektrik 122 milyon dolar değerinde (azalma - yüzde 20,2) elektrik, 122 milyon dolar değerinde kömür, kok kömürü ve briket (büyüme - yüzde 29,7) ürünleri ithal edildi.