Ticaret Bakanlığı, zeytinyağı ihracatına yönelik alınan
tedbir hakkında basın açıklaması yayınladı.
Bakanlığın açıklamasında son dönemde yurt içi ve yurt dışında zeytinyağı sektöründe yaşanan gelişmeler hususunda kamuoyunu bilgilendirme ihtiyacı hasıl olduğu ifade edildi.
Uluslararası Zeytin Konseyi (UZK) verilerine göre, Avrupa’da yaşanan kuraklık nedeniyle, İspanya ve İtalya başta olmak üzere dünyada zeytinyağı üretimi 2022/2023 sezonunda yüzde 20 oranında azalırken, Türkiye’nin üretimi yüzde 62 artış gösterdi.
Diğer taraftan, toplam zeytinyağı ihracatı ise 2022/23 sezonu Kasım-Temmuz döneminde, bir önceki sezonun aynı dönemine göre; miktar bazında yüzde 240 artarak 136,5 bin tona ulaştı.
Aynı dönemde, ambalajlı zeytinyağı ihracatı miktar bazında yüzde 3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatı 5,5 kat, varilli ihracatı ise 4 kat arttı. İhracatın sevkiyat türüne göre dağılımına bakıldığında ise, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının toplam ihracattaki miktar bazında payı yüzde 42’den yüzde 83’e yükseldi.
Açıklamada devamla, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatındaki hızlı yükselişin, yurt içi fiyatlara da yansıdığı, zeytinyağı perakende fiyatlarında iç piyasada görülen artışın, son bir yıllık dönemde genel fiyat artışının oldukça üzerinde seyrettiği aktarıldı.
Dünya zeytinyağı üretimindeki azalmaya paralel olarak dünya zeytinyağı fiyatlarının da artış gösterdiği, Haziran 2023 itibariyle üretici/borsa fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye’de yüzde 102, İspanya’da yüzde 84, İtalya’da yüzde 58 ve Yunanistan’da yüzde 72 oranında arttığı iletildi.
Avrupa Birliği'nin yüksek gümrük vergilerinden dolayı, Türkiye’nin AB üyesi ülkelere olan katma değerli ve nihai tüketiciye yönelik ambalajlı zeytinyağı ihracatının çok düşük miktarda yapılabildiği, ancak özellikle İtalya ve İspanya, Türkiye’den ithal ettikleri dökme ve varilli zeytinyağını işleyerek yeniden üçüncü ülkelere pazarladığı belirtildi.
İçinde bulunulan 2022/23 sezonu Kasım-Temmuz döneminde, dökme ve varilli ihracatın bir önceki sezonun aynı dönemine göre İspanya’ya 21 kat, İtalya’ya ise 44 kat artış gösterdiği iletildi.
Bu itibarla, dış talep sebebiyle yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının, ambalajlı zeytinyağına yönlendirilerek katma değerli ürün ihracatına katkı sağlanması amacından hareketle, her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 Cent kesinti yapılması hususunu düzenleyen Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 7391 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının, 19 Temmuz 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği anımsatıldı.
Ticaret Bakanlığınca, zeytinyağı sektörüne ilişkin dış ticaret, yurtiçi arz, tedarik, yurt dışı ve yurt içi fiyatlar, konusunda Türkiye ve dünyadaki güncel gelişmelerin sektör paydaşlarıyla yoğun temas halinde yakından takip edildiği, bu çerçevede dünyada azalan zeytinyağı rekoltesinin sebep olduğu artan dış talep ve dünya fiyatları sebebiyle önemli ölçüde yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının yurt içi tüketici fiyatlarına olan olumsuz etkisinin devam ettiği kaydedildi.
Bakanlıkça bu şartlar altında yeniden bir değerlendirme yapılarak, önümüzdeki zeytinyağı hasat döneminin başlangıcına (1 Kasım 2023) kadar, dökme veya varilli zeytinyağı ihracatına yönelik olarak ilave tedbirlerin yürürlüğe konulduğu belirtildi.